Her kalp problemi öncesinde uyarılar yaparak gelmez. Bazı kalp krizleri pek çok film sahnesinde gördüğümüz 'bir anda elini kalbine uzatıp yere düşen' oyuncunun yaşadığı gibidir; fakat çoğu kalp krizi göğüste yavaş, hafif ağrıyla veya rahatsızlıkla başlar. Hatta bazı kalp rahatsızlığı belirtileri göğsünüzde bile olmayabilir, ve buna neyin sebep olduğunu belirlemek her zaman kolay bir şey değildir.
Kalp Krizi Nedir, Neden Yaşanır?
Kalp krizinin olası belirtileri hakkında tartışmaya başlamadan önce, kalp krizinin ne olduğundan bahsetmek gerekir.
Kalp krizi kalbinize giden atardamarların aniden tıkanması sebebiyle, kalbe giden kan akışının durması ve kalp dokusunun hasara uğraması durumudur.
Çoğu zaman yağ ve kolesterolden oluşan plak ismindeki yapılar damar duvarlarına yapışır. Bu plaklar bir süre sonra kırılır ve bir pıhtıya dönüşür, bu pıhtılar damar yollarının tıkanmasına ve kalbe giden kan akışının durmasına sebep olur. Kalbe yeterince oksijen iletilemez ve sonunda bu durum kalp kasına zarar verebilir, veya yok edebilir.
Kalp Krizi Riskini Azaltmada Etkili Faktörler
Bazı faktörler, damarlardaki bu istenmeyen yağ birikiminin yaşanmasına katkıda bulunur. Aşağıda sayacağımız risk faktörlerine ne kadar çok sahipseniz, kalp ile ilgili bir rahatsızlık yaşama riskiniz o kadar yüksek olabilir.
Bu faktörlerin bir kısmı doğumunuzla beraber sahip olduğunuz, değiştirilemeyecek faktörlerdir, bazıları ise tedavi ve düzenli kontrol ile azalma ihtimali olan, değiştirilebilen faktörlerdir.
Bazı kaynaklara göre kalp krizi yaşamanıza sebep olabilecek en önemli değiştirilemeyen risk faktörleri;
Yaş: 45 yaş üstü erkeklerin ve 55 yaş üstü kadınların kalp krizi geçirme olasılığı, genç erkek ve kadınlara göre daha fazla.
Erkek olmak: Araştırmalara göre erkeklerin kalp krizi geçirme olasılığı kadınlardan daha yüksek, ve erkekler kalp krizini daha genç yaşta yaşayabiliyor.
Aile geçmişi: Ailenizde daha önce kalp krizi geçirmiş yakınlarınız varsa, sizin de kalp krizi geçirme olasılığınız yükselebilir.
Değiştirilebilen faktörler ise;
Sigara kullanımı: Sigara içenlerin bir kalp rahatsızlığı geliştirme riski, sigara içmeyenlere göre çok daha yüksektir.
Yüksek tansiyon: Yüksek kan basıncı kalbin iş yükünü arttırır, bu da kalp kaslarının kalınlaşmasına neden olur. Kasların sertleşmesi kalbin anormal çalışmasına sebep olur.
Yüksek kolesterol: Yüksek kolesterol kalbe giden atardamarları tıkamada büyük rol oynayabilir.
Obezite: Fazla vücut yağına sahip olan kişilerin (özellikle bu yağ birikimi bel çevresindeyse) diğer risk faktörlerine çok fazla sahip olmasa bile kalp krizi veya inme yaşama olasılığı artar.
Şeker Hastalığı: Diyabet, eğer kan şekeri seviyesi iyi kontrol edilmezse kalp rahatsızlığı olasılığını ciddi şekilde arttırabilir. 65 yaş üstü kişilerin en az %68’i bir tür kalp rahatsızlığı yaşamaktadır.
Diğer faktörler ise fiziksel aktivite eksikliği, stres, alkol, sağlıksız yeme alışkanlıkları şeklinde sıralanabilir. Risk faktörlerinin çoğu aslında birbiriyle ilişkilidir ve birbirilerinden etkilenirler. Kalp krizi yaşama riskinizi azaltmak için bu faktörleri ciddiye almak ve değiştirilebilen faktörler için daha iyi bir yaşam tarzını benimsemek önemlidir.
MyTherapy blogunda ilginizi çekebilecek diğer makaleler:
- Nabız Ölçerler ve Kalp Atış Hızı Sağlığınızla İlgili Ne Anlatıyor?
- Kolesterolü Düşürme ve Kalp Sağlığını İyileştirmede Egzersizin Rolü
Kalp Krizinin Olası Belirtileri
Belirtileri anlatmaya başlamadan önce, kalp krizi belirtilerinin kişiden kişiye değişebildiğini, bazı kişilerin hiçbir belirti yaşamadan, sessiz bir kalp krizi bile geçirebileceğini söylemekte fayda vardır (özellikle diyabetli kişiler için bu olasılık daha yüksektir). Bahsedeceğimiz bazı belirtiler genellikle 20 dakika veya daha fazla sürebilir ve genelde dinlenmekle geçmeyen durumlardır. Belirtileri yaşadığınızı ve kalp krizine sebep olabileceğini düşünüyorsanız, hemen tıbbi yardım almak faydalı olacaktır.
Göğüste Ağrı, Sıkışma veya Baskı
Göğüste ağrı, bir kalp krizinin en yaygın belirtisidir. Tıkanmış bir atardamarınız varsa ve kriz geçiriyorsanız, göğsünüzde sıkışma veya ‘fil oturmuşcasına’ bir ağırlık hissedebilirsiniz.Bu hissiyat genellikle birkaç dakikadan uzun sürer. Dinlenirken veya fiziksel aktivite sırasında yaşanabilir.
Terleme, Bulantı, Mide Ağrısı veya Hazımsızlık
Herhangi bir sebepten ötürü soğuk terler dökmeye başladıysanız ya da nefesinizin daraldığını hissediyorsanız, bu bir kalp krizi belirtisi olabilir. Bunun yanında mide bulantısı, ağrı, hatta kusma durumu da olasıdır. Bir bulantı yaşıyor olmanız tabii ki kesinlikle kalp krizi geçirdiğiniz anlamına gelmiyor, o gün yediğiniz bir yemek de buna sebep olmuş olabilir. Belirtileri birlikte ele almak gerekir.
Kol, Sırt, Boğaz veya Çene Ağrısı
Bir başka bilinen klasik kalp krizi belirtisi göğüs kısmından başlayıp sol kola doğru yayılan ağrıdır. Göğüste ağrı olmadan sadece kol veya el ağrısı yaşanması da mümkündür. Aynı şekilde sırt, boğaz veya çenede ağrı veya yanma hissediyorsanız ve bu ağrılar göğsünüzden itibaren yayılıyorsa, bu durum bir kalp krizi belirtisi olarak görülebilir.
Baş Dönmesi ve Nefes Darlığı
Bir baş dönmesine o gün yeterli beslenmemiş olmak veya aniden ayağa kalmak gibi pek çok şey sebep olabilir. Fakat baş dönmesinin yanında bir göğüs ağrınız da varsa ve rahat nefes alamadığınızı hissediyorsanız, bu durum kan basıncınızın düştüğü anlamına gelebilir.
Aşırı Yorgunluk Hissi
Daha önce kolaylıkla yaptığınız merdiven çıkmak, market poşetleri taşımak gibi bir işi artık yapmakta aniden zorlanmaya başladıysanız, bu durum kalbinizin yeterince oksijen alamadığı ve zorlandığı anlamına gelebilir. Doktorunuza danışmakta fayda vardır.
Belirtiler Kadınlar ve Erkekler İçin Farklı Olabilir
Kadın ve erkek bedenindeki bir takım fizyolojik farklılıklar, iki cinsiyette belirtilerin farklı seviyelerde yaşanmasına sebep olabiliyor.
Kadınların kalp boyutlarının daha küçük olması, östrojen hormonu baskınlığı, damar yapısının erkeklere kıyasla daha ince olması, nabız sayısının daha yüksek olması gibi değişkenler belirtilerin farklılaşmasının nedenlerinden bazıları olarak gösteriliyor.
Yukarıda bahsettiğimiz tüm belirtilerin hem kadınlarda hem de erkeklerde görülmesi olası, fakat araştırmalara göre göğüs ağrısı yaşamadan bir kalp krizi yaşama olasılığı kadınlar arasında daha yaygın, veya mide bulantısı, aşırı yorgunluk, omuz ağrısı gibi belirtilerin daha çok kadınlarda yaşandığı belirtiliyor.
Kalp Krizi Geçiriyorsam Ne Yapmalıyım?
Bir kalp krizinden sonra, oluşabilecek hasarları azaltmak ve tıkanmış arteri açmak için hızlı bir tedavi şarttır. Kalp krizinin ilk belirtilerinde derhal 112 Acil Servis’i arayın. Acil bakım ekibi size belirtilerinizi soracak ve destek olacaktır, hastaneye gittiğinizde çeşitli testler yapılabilir.
Bu belirtilere sahipseniz, bir tıbbi destek almadan önce beklemek kalbinize zarar verme riskinizi artırır ve sizi hayati tehlikeye sokabilir. Tedaviniz için bir an önce harekete geçmek ve onu düzenli bir şekilde uygulamak, ilaçlarınızı doğru zamanda almak önemlidir. Belirtileri yaşıyorsanız bunları ciddiye almanızı ve derhal doktorunuza danışmanızı öneririz.
MyTherapy blog’daki diğer makalelere bir göz atın
- Romatizma ve Artrit Hakkında Herkesin Sorduğu 5 Soru
- Corona Virüsü ve Kronik Hastalıklar: Faydalı Olabilecek Tavsiyeler
